Heb je dat ook wel eens? Je zit in een bushokje en iemand vertelt je haar hele levensverhaal inclusief alle iets te intieme details. Of je wilt juist een goed gesprek, maar de ander reageert alleen met ‘ja’ of ‘nee’.
Volgens onze gedragswetenschapper Rens is het handig om te weten in wat voor soort gesprek je zit. Ze legt uit waarom.
Rens: “Normaal gesproken denk je niet bewust na over wat voor soort gesprek je voert. Maar als je tegen dingen aanloopt, helpt het om hier bewust van te zijn. Deze indeling in drie manieren van luisteren vind ik erg helpend.”
1. Luisteren om te begrijpen
Dit gesprek gaat over kennis. Bijvoorbeeld; iemand legt uit hoe een kluis werkt, die ik straks moet gebruiken. De kennis moet mijn hoofd in. Ik moet aangeven of ik het begrijp en ermee verder kan.
2. Luisteren mee te doen
Dit is ‘small talk’, we wisselen informatie uit. Jjj vertelt mij dat je een konijn gaat kopen. Ik zeg: ‘Wat leuk, ik heb vroeger ook een konijn gehad’ en we praten door over huisdieren. Ik geef jou ruimte, jij geeft mij ruimte. Samen houden we het vuurtje van het gesprek brandend. Bij deze vorm hoef ik de informatie niet te onthouden en onze positie is gelijk. Het doel is socializen en erbij horen.
3. Luisteren naar de ander
In dit gesprek ben ik gastvrouw voor het onderwerp van de ander. Ik laat mezelf eruit. Voorbeelden van type 3 gesprekken zijn coachende gesprekken van hulpverleners of mijn hart luchten bij een goede vriendin. Ten diepste zijn dit gesprekken waar de spreker zichzelf beter gaat begrijpen. De luisteraar heeft een dienende rol.
Als het mis gaat
De ene vorm van luisteren is niet beter dan de andere. Ze zijn alle drie belangrijk en nuttig. Communicatie is een delicaat proces dat vraagt om afstemming. Stel je irriteert je aan de luistervaardigheden van iemand. Dat komt vaak doordat jij en je gesprekspartner niet op één lijn zitten. Jij bent bijvoorbeeld bezig met informatie vergaren (type 1) terwijl de ander juist zijn hart wil luchten (type 3). Een ander voorbeeld is iemand die alleen in 3 hangt en nooit zichzelf laat zien. Dat kan ook heel onprettig aanvoelen, omdat de ander niet toegankelijk is.
Tips
- Bewust worden | Bedenk eens welk type gesprek jouw voorkeur heeft. Wat denk je dat de voorkeur is van de mensen om je heen? Dit kan je helpen om te snappen wat er gebeurt. Waarom stoor ik me aan een ander of storen anderen zich aan mij? Wat zijn mijn grenzen?
- Samen het type gesprek bepalen | Loopt een gesprek anders dan je zou willen? Bedenk wat voor type gesprek het is. Wat voor type zou jij willen en waar heeft de ander behoefte aan? Bespreek dit met de ander. ‘Ik heb het idee dat jij graag een oplossing zoekt (type 1), maar ik wil gewoon even delen hoe het voor me is (type 3)’.
- Concreet verzoek | Grenzen aangeven in de communicatie is niet eenvoudig. Bij irritaties is het vaak de enige oplossing. Breng het als een concreet verzoek. Begin met de naam de persoon die je aanspreekt. Een paar voorbeelden:
‘Anja, je begint steeds over mijn oma’s overlijden, maar dat hoeft echt niet. Ik wilde dat je ervan wist. Vind je het goed om dat onderwerp te laten rusten?’
‘Ik merk dat mijn hoofd volloopt. Vind jij het goed als we op een later moment verder praten?’
‘Ik merk dat we langs elkaar heen praten, maar er is iets over dit onderwerp dat ik graag met je wil delen. Zullen we even ergens gaan zitten?’
- Vragen voor type 3 | Ga je een type 3 gesprek in? Dan is het belangrijk te beseffen dat het er niet om gaat dat jij het gespreksonderwerp snapt. Het gaat erom dat de ander zichzelf beter gaat begrijpen door de eigen gedachten uit te spreken. Je kunt de ander daarbij helpen met onderzoekende vragen als ‘Hoe is dit voor jou? Wat bedoel je dan?’
Rens is psycholoog, systemisch- en loopbaancoach en o.a. gedragsdeskundige bij de Volwassenzorg van Eddee Zorggroep.
Tekst: Ellen van de Polder-Zijp. Beeld: Ineke Linssen Art & Fotografie, portret Rens: Barbra Verbij & Jos Poeder.
Werken bij Eddee
Als gedragsdeskundige ondersteunt Rens onze zorgverleners bij het inzetten van methodieken en bij crisissituaties. Ze geeft invulling aan zorginhoudelijke kaders en draagt bij aan de ontwikkeling de zorgvisie van Eddee Zorggroep. Ben jij een psycholoog, orthopedagoog, psycholoog Kind & Jeugd of gedragswetenschapper en word je blij van het coachen van gedreven professionals? Dan zoeken wij jou!
Hulp nodig?
Loop jij tegen problemen aan in jouw contacten met anderen doordat je te maken hebt met een extra uitdaging, zoals ADHD of autisme? Bij Eddee Zorggroep bieden we individuele begeleiding die helemaal op jou is afgestemd.
Samen met jou werken we aan het ontwikkelen van sociale vaardigheden en het opbouwen van een sociaal netwerk!
Bekijk hier wat we voor je kunnen doen: